เมื่อวันที่ 24 กรกฎาคม 2568 ที่ทำเนียบรัฐบาล กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม (MDES) และกระทรวงแรงงาน ได้เปิดเผยผลการวิจัยร่วมกับสถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย (TDRI) ซึ่งส่งแรงสั่นสะเทือนไปทั่วทั้งตลาดแรงงานไทย ด้วยตัวเลขคาดการณ์ที่น่าตกใจว่า “ปัญญาประดิษฐ์” หรือ AI อาจส่งผลกระทบโดยตรงต่อตำแหน่งงานในประเทศไทยมากถึง 12 ล้านตำแหน่งภายใน 5-10 ปีข้างหน้า พร้อมกันนี้ รัฐบาลได้ประกาศเร่งเครื่อง “แพลตฟอร์ม Reskill แห่งชาติ” เพื่อเป็นเครื่องมือสำคัญในการพาแรงงานไทยข้ามผ่านความท้าทายครั้งประวัติศาสตร์นี้ แต่ท่ามกลางความตื่นตระหนกและคำมั่นสัญญา คำถามที่ดังขึ้นในใจของคนทำงานทุกคนคือ แล้วเราจะรอดได้อย่างไร?
บทความนี้จะเจาะลึกไปเบื้องหลังตัวเลข 12 ล้านตำแหน่ง เพื่อสำรวจว่าใครคือกลุ่มเสี่ยงที่สุด พร้อมวิเคราะห์แพลตฟอร์ม Reskill ของรัฐบาลอย่างละเอียด และรวบรวมมุมมองจากภาคเอกชนและนักวิชาการ เพื่อฉายภาพอนาคตของ ตลาดแรงงานไทย และหาคำตอบว่าเราแต่ละคนต้องเตรียมตัวอย่างไรเพื่อไม่ให้ถูกคลื่นยักษ์ AI ซัดหายไป
AI กับแรงงานไทย เปิดผลวิจัย 12 ล้านตำแหน่งงานไทยอยู่บนความเสี่ยง มีอาชีพอะไรบ้าง?
ผลการวิจัยชี้ว่า ผลกระทบของ AI จะไม่ได้จำกัดอยู่แค่งานในโรงงานอุตสาหกรรมอีกต่อไป แต่จะขยายวงกว้างไปยังกลุ่มพนักงานออฟฟิศและงานบริการอย่างที่ไม่เคยปรากฏมาก่อน โดยกลุ่มอาชีพที่มีความเสี่ยงสูง สามารถจำแนกได้ดังนี้
- งานธุรการและงานเอกสาร (Administrative & Clerical Work)
- ตำแหน่งที่เสี่ยง พนักงานคีย์ข้อมูล, เจ้าหน้าที่ธุรการ, เลขานุการ
- เหตุผล เป็นงานที่มีรูปแบบซ้ำๆ (Routine Tasks) ซึ่ง AI โดยเฉพาะ Generative AI สามารถทำงานได้รวดเร็วและแม่นยำกว่า ทั้งการจัดการเอกสาร การตอบอีเมลเบื้องต้น และการนัดหมาย
- คาดการณ์ผลกระทบ ประมาณ 4.5 ล้านตำแหน่ง
- งานบริการลูกค้า (Customer Service)
- ตำแหน่งที่เสี่ยง พนักงานคอลเซ็นเตอร์, เจ้าหน้าที่ตอบคำถามลูกค้า
- เหตุผล แชทบอทและ Voice AI มีความสามารถสูงขึ้นในการตอบคำถามที่พบบ่อยและแก้ไขปัญหาเบื้องต้นได้ตลอด 24 ชั่วโมง
- คาดการณ์ผลกระทบ ประมาณ 2.8 ล้านตำแหน่ง
- งานในสายการผลิต (Manufacturing)
- ตำแหน่งที่เสี่ยง พนักงานควบคุมเครื่องจักร, พนักงานตรวจสอบคุณภาพ (QC)
- เหตุผล ระบบอัตโนมัติและหุ่นยนต์ที่ควบคุมด้วย AI สามารถทำงานได้ต่อเนื่องและมีข้อผิดพลาดน้อยกว่า
- คาดการณ์ผลกระทบ ประมาณ 2.2 ล้านตำแหน่ง
- งานวิเคราะห์ข้อมูลเบื้องต้น (Basic Data Analysis)
- ตำแหน่งที่เสี่ยง นักการตลาดระดับปฏิบัติการ, นักวิเคราะห์ข้อมูลเบื้องต้น
- เหตุผล AI สามารถรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูลจำนวนมหาศาลเพื่อหาแนวโน้มเบื้องต้นได้เร็วกว่ามนุษย์
- คาดการณ์ผลกระทบ ประมาณ 1.5 ล้านตำแหน่ง
ตัวเลขเหล่านี้ไม่ใช่การคาดการณ์ว่าคน 12 ล้านคนจะตกงานในวันพรุ่งนี้ แต่เป็นสัญญาณเตือนว่าลักษณะของงาน (Job Nature) กำลังจะเปลี่ยนไปอย่างสิ้นเชิง
ทางออกของรัฐบาล ‘แพลตฟอร์ม Reskill แห่งชาติ’ คือคำตอบจริงหรือ?
เพื่อรับมือกับการเปลี่ยนแปลงนี้ รัฐบาลได้ชู “แพลตฟอร์ม Reskill แห่งชาติ” เป็นเรือธงสำคัญ นายพิพัฒน์ รัชกิจประการ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงแรงงานกล่าวว่า “นี่ไม่ใช่ภัยคุกคาม แต่คือการเปลี่ยนผ่านสู่ยุคใหม่ (Digital Transformation) ภารกิจของเราคือการจัดหาเครื่องมือและสร้างโอกาสให้แรงงานทุกคนสามารถยกระดับตัวเองไปสู่งานที่มีมูลค่าสูงขึ้นได้”
จากการตรวจสอบเบื้องต้น แพลตฟอร์มดังกล่าวมีลักษณะเป็นศูนย์รวมหลักสูตรออนไลน์จากหลายหน่วยงาน ทั้งภาครัฐและเอกชน โดยเน้นไปที่ ทักษะแห่งอนาคต 3 กลุ่มหลัก
- ทักษะด้านดิจิทัล (Digital Skills) การตลาดดิจิทัล, การวิเคราะห์ข้อมูล, ความปลอดภัยทางไซเบอร์
- ทักษะด้านเทคโนโลยี (Tech Skills) การเขียนโค้ดเบื้องต้น, การจัดการระบบคลาวด์, การใช้งาน AI Tools
- ทักษะมนุษย์ (Human/Soft Skills) ความคิดสร้างสรรค์, การคิดเชิงวิพากษ์, การทำงานร่วมกับผู้อื่น, ความฉลาดทางอารมณ์
อย่างไรก็ตาม มีเสียงวิจารณ์จากภาคเอกชนว่าแพลตฟอร์มอย่างเดียวอาจไม่เพียงพอ นายธนาดล วงศ์วิเศษไพบูลย์ CEO บริษัทจัดหางานชั้นนำ ให้ความเห็นว่า “แพลตฟอร์มของรัฐเป็นจุดเริ่มต้นที่ดี แต่ภาคเอกชนต้องเข้ามามีส่วนร่วมในการออกแบบหลักสูตรที่ตรงกับความต้องการของตลาดจริงๆ และที่สำคัญกว่านั้นคือการสร้างวัฒนธรรมการเรียนรู้ตลอดชีวิตในองค์กร การ Reskill Upskill ไม่ใช่แค่การเรียนคอร์สออนไลน์ 3 เดือนแล้วจบ แต่เป็นกระบวนการต่อเนื่อง”
เสียงจากตัวแทนแรงงาน “เรากังวล แต่เราพร้อมปรับตัว”
ความรู้สึกของคนทำงานจริงนั้นผสมปนเปกันไประหว่างความกังวลและความหวัง นายสมชาย เกตุแก้ว ประธานสหภาพแรงงานยานยนต์ ให้สัมภาษณ์ว่า “สมาชิกของเราในสายการผลิตกังวลมาก พวกเขาทำงานเดิมๆ มา 20-30 ปี การจะให้ไปเรียนเขียนโค้ดตอนอายุ 50 มันไม่ใช่เรื่องง่าย การเปลี่ยนผ่านต้องทำอย่างค่อยเป็นค่อยไป มีการสนับสนุนและให้เวลาพวกเขาปรับตัว ไม่ใช่แค่ส่งลิงก์เว็บไซต์มาให้แล้วบอกให้ไปเรียนกันเอง”
มุมมองนี้สะท้อนให้เห็นว่า การแก้ปัญหา AI กับแรงงานไทย ไม่ใช่แค่เรื่องของเทคโนโลยี แต่เป็นเรื่องของ “คน” ที่ต้องการความเข้าอกเข้าใจและแนวทางที่จับต้องได้
ทักษะแห่งอนาคต เราต้องปรับตัวอย่างไรเพื่อให้อยู่รอดและรุ่งเรืองในยุค AI
ผู้เชี่ยวชาญเห็นตรงกันว่า แม้ AI จะเก่งในงานที่มีรูปแบบชัดเจน แต่มันยังห่างไกลจากการมาแทนที่ทักษะที่เป็นมนุษย์โดยแท้จริง นี่คือแนวทางการปรับตัวที่ทุกคนสามารถเริ่มได้ตั้งแต่วันนี้
- เรียนรู้ที่จะทำงานร่วมกับ AI มอง AI เป็น “ผู้ช่วย” ไม่ใช่ “คู่แข่ง” ฝึกใช้เครื่องมือ AI ต่างๆ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของตนเอง
- เน้นทักษะที่ AI แทนที่ไม่ได้
- ความคิดสร้างสรรค์ (Creativity) การคิดไอเดียใหม่ๆ การแก้ปัญหาที่ไม่มีสูตรสำเร็จ
- การคิดเชิงวิพากษ์ (Critical Thinking) การตั้งคำถาม การประเมินข้อมูล และการตัดสินใจที่ซับซ้อน
- ความฉลาดทางอารมณ์ (Emotional Intelligence) การเข้าใจผู้อื่น การสร้างสัมพันธ์ และการทำงานเป็นทีม
- ทักษะการสื่อสาร (Communication) การเจรจาต่อรอง การโน้มน้าวใจ และการเล่าเรื่อง
- เปิดรับการเรียนรู้ตลอดชีวิต โลกเปลี่ยนไปเร็วมาก ความรู้ที่เคยใช้ได้ในวันนี้อาจล้าสมัยในวันพรุ่งนี้ การหมั่นเรียนรู้ทักษะใหม่ๆ จึงไม่ใช่ทางเลือก แต่เป็นทางรอด
บทสรุป AI กับแรงงานไทย วิกฤตหรือโอกาสครั้งใหม่ของประเทศไทย
การมาถึงของ AI คือความท้าทายที่แรงงานไทยและทั้งประเทศไม่อาจหลีกเลี่ยงได้ ตัวเลข 12 ล้านตำแหน่งคือสัญญาณเตือนที่ดังและชัดเจนให้เราต้องลุกขึ้นมาทำอะไรบางอย่าง “แพลตฟอร์ม Reskill แห่งชาติ” ของรัฐบาลเป็นก้าวแรกที่สำคัญ แต่ความสำเร็จจะเกิดขึ้นได้ก็ต่อเมื่อเกิดความร่วมมืออย่างจริงจังจากทุกภาคส่วน
นี่อาจเป็นวิกฤตที่น่ากลัว แต่ในขณะเดียวกันก็เป็นโอกาสครั้งสำคัญที่ประเทศไทยจะได้ยกระดับทักษะแรงงานทั้งระบบ สร้างเศรษฐกิจที่ขับเคลื่อนด้วยนวัตกรรมและความคิดสร้างสรรค์อย่างแท้จริง อนาคตไม่ได้ขึ้นอยู่กับว่า AI จะเก่งแค่ไหน แต่อยู่ที่ว่า “คนไทย” จะปรับตัวและคว้าโอกาสนี้ไว้ได้อย่างไร
แหล่งที่มาจาก : immersia